Forint

Forint (węg. magyar forint), waluta Republiki Węgierskiej.

Kod walutowy wg ISO 4217: HUF.

Historia forinta na Węgrzech datuje się od XIII wieku. Tak się nazywał również w latach 1868 - 1892 gdy pełnił rolę waluty równoległej w stosunku do austriackich guldenów w czasie monarchii austro-węgierskiej i dzielił się wówczas na 100 krajcarów. Kolejnymi walutami na Węgrzech były:

• 1892 r, - korona węgierska = 100 fillerów,
• 1926 r. - pengő.
• 1947 r. - do chwili obecnej ponownie forint

Na skutek wysokiej inflacji z lat ubiegłych filléry wyszły praktycznie z użycia, a wszystkie ceny na rynku podawane są w zaokrągleniu do 1 forinta.

1 marca 2008 wycofano dodatkowo monety o nominale 1 i 2 forinty. 15 czerwca 2009 roku wycofano z obiegu banknot 200 forintów a zastąpiono go monetą.

Filléry wycofano z obiegu ostatecznie ze względu na znikomą wartość w 1999 r

Monety:

5, 10, 20, 50, 100 forintów

Banknoty:

200, 500, 1000, 2000, 5000, 10000, 20000 forintów.

WĘGRY, po węgiersku Magyaroszág, Republika Węgierska
państwo śródlądowe w środk. Europie; graniczy z Austrią, Słowacją, Ukrainą, Rumunią, Serbią, Chorwacją, Słowenią; pow. 93 030 km2; 9,8 mln mieszk. (2005); stol. Budapeszt, 1,7 mln mieszk.; gł. miasta: Debreczyn, Miszkolc, Szeged, Pecz, Györ, Nyiregyháza, Székesfehérvár; j. urzędowy węgierski,

PKB na 1 mieszk. 9130 dol. (2003).

LUDNOŚĆ. Skład etniczny: 97,8% Węgrów, 143 tys. Cyganów, 31 tys. Niemców, nadto Chorwaci, Słowacy, Słoweńcy, Serbowie, inni (13 uznanych grup etnicznych); ujemny przyrost naturalny, stały spadek liczby mieszkańców; 5 mln Węgrów za granicą, z tego 2 mln w Rumunii, 650 tys. w Słowacji, 200 tys. na Ukrainie; w miastach 62% ludności; gęstość zaludnienia 110 osób/km2; przeciętna dł. życia: mężczyźni - 66 lat, kobiety - 74 lata; wyznania: 64,1% katolicy, 20% wyznawcy kalwinizmu, 5% luteranie, 0,9% żydzi, 0,5% prawosławni, 7% bezwyznaniowi.

USTRÓJ. Republika od 1949 (nowelizacja konstytucji 1989); parlament 1-izbowy (Zgromadzenie Nar.), 386 czł., kadencja 4-letnia; głową państwa prezydent, powoływany przez parlament na 5 lat (możliwy ponowny wybór); prawa wyborcze przysługują także (od 1993) Węgrom zamieszkałym za granicą; kraj dzieli się pod względem adm. na 19 komitatów (megyék) i stolicę.

Wielkość banknotow : 154 x 70

200 forintów - awers

200 forintów - rewers

500 forintów - awers

500 forintów - rewers

1000 forintów - awers

1000 forintów - rewers

2000 forintów - awers

2000 forintów - rewers

5000 forintów - awers

5000 forintów - rewers

10000 forintów - awers

10000 forintów - rewers

20000 forintów - awers

Podstawowe zwroty grzecznościowe

dzień dobry (rano) - jó reggelt kívánok
dzień dobry - jó napot kívánok
dobść - szervusz, szia
witajcie - szervusztok
do widzenia - viszontlátászra
dobranoc - jó éjszakát kívánok
czy można? - szabad?
poproszę - kérem
bardzo proszę - kérem szépen
proszę (wręczając coś) - tessék
pan sobie życzy? - parancsoljon?
słucham? - tessék?
dziękuję - köszönöm
dziękuję bardzo - köszönöm szépen
przepraszam - bocsánat
proszę mi wybaczyć - elnézést kérek
nie szkodzi - nem baj
tak - igen
nie - nem
na pewno - bisztos
prawda - az igaz
naturalnie - természetes
w porządku - rendben van
nie można - nem lehet
nie wolno - nem szabad
nie chcę - nem akarok
nie wiem - nem tudom
nie trzeba - nem kell
z przyjemnością - szívesen
przykro mi - (nagyan) sajnálom
niestety - sajnos
smacznego - jó étvágyat
na zdrowie - egészségedre
wesołych świąt - kellemes ünnepeket
nie rozumiem - nem értem
jestem z Polski - Lengyel vagyok
mówię po angielsku (niemiecku, francusku, hiszpańsku, rosyjsku) - beszélek angolul (németül, franciaul, spaniolul, oroszul)

Pytania
co to jest - mi ez?
co to znaczy? - mit jelent?
co? - mit?
kto? - ki?
gdzie? - hol?
kiedy? - mikor?
komu? - kinek?
dlaczego? - miért?
który? - melyik?

Pory roku
wiosna - tavasz
lato - nyár
jesień - ösz
zima - tél

Miesiące
styczeń - január
luty - február
marzec - március
kwiecień - április
maj - május
czerwiec - június
lipiec - július
sierpień - augusztus
wrzesień - szeptember
październik - október
listopad - november
grudzień - december

Dni tygodnia
poniedziałek - hétfő
wtorek - kedd
środa - szerda
czwartek - csütörtök
piątek - péntek
sobota - szombat
niedziela - vasárnap
w poniedziałek - hétfőn
we wtorek - kedden
w środę - szerdán
w czwartek - csütörtökön
w piątek - pénteken
w sobotę - szombaton
w niedzielę - vasárnap

Czas
dzień - nap
ranek - reggel
południe - dél
wieczór - este
noc - éj
północ - éjfél
tydzień - hét
miesiąc - hónap
rok - év
stulecie - század
jutro - holnap
wczoraj - tegnap
w dzień - nappal
rankiem - reggel
przed południem - délelött
w południe - délben
popołudniu - délután
wieczorem - este
w nocy - éjjel
o północy - éjfélkor

Liczebniki główne
1 egy
2 kettő
3 három
4 négy
5 öt
6 hát
7 hét
8 nyolc
9 kilenc
10 tíz
11 tizenegy
12 tizenkettő
13 tizenhárom
14 tizennégy
15 tizenöt
16 tizenhát
17 tizenhét
18 tizennyolc
19 tizenkilenc
20 húsz
21 húszonegy
22 huszonkettő
23 huszonhárom
24 huszonnégy
...
30 harminc
31 harmincegy
32 harminckettő
33 harminchárom
34 harmincnégy
...
40 negyven
50 ötven
60 hatvan
70 hetven
80 nyolcvan
90 kilencven
100 száz
200 kétszáz
300 háromszáz
1000 ezer

Dane osobowe
imię - utónév
nazwisko - családi név
nazwisko panieńskie - leánykori név
imię ojca - apja neve
imię matki - anya neve
imiona rodziców - szülei neve
data urodzenia - születési ideje
miejsce urodzin - születési helye
obywatelstwo - állampolgárság
narodowość - nemzetiség
zawód - foglalkozás
stan cywilny - családi állapot
adres zamieszkania - jelenlegi cím
 

Mięso i ryby
wieprzowina - sertéshús
wołowina - marhahús
cielęcina - borjúhús
baranina - bárányhús (birkahús)
drób - szarnyas, baromfi
indyk - pulykahús
kurczak - csirkehús
kaczka - kacsahús
gęś - libahús
jagnięcina - bárányhús
dziczyzna - vadhús
zając - nyúlhús
mięso - hús
ryby - halak
karp - ponty
pstrąg - pisztráng
sum - harcsa
szczupak - csuka
węgorz - angolna
śledź - hering
sandacz - süllő
Warzywa i owoce
warzywa - főzelék, zöldség
buraczki - cékla
cebula - hagyma
chrzan - torma
czosnek - fokhagyma
fasola - bab
groch - horsó
kalafior - karfiol
kalarepa - karalábé
kapusta - káposzta
kartofle - burgonya, krumpli
kukurydza - kukorica
marchew - sárgarépa
ogórek - uborka
papryka - paprika
pietruszka - petrezselyem
pomidor - paradicsom
rzodkiewka - retek
sałata - saláta
seler - zeller
szpinak - paraj
owoce - gyümölcs
arbuz - dinnye
banan - banán
brzoskwinia - öszibarack
cytryna - citrom
czereśnia - cseresznye
daktyl - datolya
figa - füge
gruszka - körte
jabłko - alma
kawon - görögdinnye
malina - málna
melon - sárgadinye
morela - sárgabarack
orzech - dió
orzech laskowy - magyoró
pomarańcza - narancs
porzeczka - ribizli
rodzynka - mazsola
śliwka - szilva
winogrono - szölő
wiśnia - meggy
Pieczywo i nabiał
bułka - zsemle
chleb - kenyér
rogalik - kifli
nabiał - tejtermékek
drożdże - élesztő
dżem - dzsem
mleko - tej
margaryna - margarin
marmolada - lekvár
masło - vaj
miód - méz
jaja - tojás
ryż - rizs
ser biały - túró
ser żółty - sajt
śmietana - tejföl
Zupy i napoje
napoje - italok
herbata - tea
kawa - kávé
kawa z mlekiem - tejeskávé
kompot - kompót, befött
piwo - sör
szampan - pezsgő
sok - lé
wino - bor
woda - víz
woda mineralna - ásványvíz
wódka - pálinka
zupy - levesek
bulion - erőleves
rosół - húsleves
fasolowa - bableves
grochowa - borsóleves
grzybowa - gombaleves
jarzynowa - zöldségleves
ogórkowa - uborkaleves
pomidorowa - paradicsomleves
rybna - halászlé
Wędliny i przyprawy
wędliny - felvágott
boczek - császárhús
kiełbasa - kolbász
parówki - virsli
pasztet - pástetom
polędwica - bélszín
salami - szalámi
salceson - disznósajt
schab - karaj
słonina - szalonna
szynka - sonka
tłuszcz - zsír
wątróbka - máj
żeberka - borda
przyprawy - fuszer
cukier - cukor
cynamon - fahéj
goździki - szegfüszeg
koper - kapor
mak - mák
musztarda - mustár
ocet - ecet
oliwa - étolaj
papryka - paprika
pieprz - bors
sól - só

Jedzenie - pozostałe
ciastko - szütemény
kluski - galuska, tészta
makaron - csusza, metélt
naleśniki - palacsinta
placek - lepény
tort - torta
duszony - párott
gotowany - főtt
pieczony - sült
smażony - rántott
suszony - szárított
wędzony - füsölt

Jedzenie - jednostki miary
kilo - kiló
paczka - csomag
słoik - üvég
sztuka - darab
pudełko - doboz
butelka - üvég