Korona Duńska

Korona duńska – krone, DKK - w międzynarodowym kodzie ISO 4217 - jednostka monetarna w Danii oraz terytoriach zależnych Danii: Wyspach Owczych i Grenlandii. 1 krone dzieli się na 100 øre

Monety: 50 øre, 1, 2, 5, 10, 20 koron

Banknoty: 50, 100, 200, 500 i 1000 koron.

Banknoty korona jako środek płatniczy została wprowadzona w Danii w 1873 roku jako wynik stworzenia Skandynawskiej Unii Monetarnej. Unia rozpadła się po I wojnie światowej, jednak państwa skandynawskie postanowiły zachować nazwę waluty - dlatego jednostka monetarna Szwecji i Norwegii również nazywa się koroną.

Historia

W 1584 roku wprowadzono do obiegu na terenie Danii kilka złotych monet, takich jak engelot, dukat, rosenobel oraz największą z nich – portugał. Wtedy właśnie po raz pierwszy wybita została ze złota korona. Zawierała wtedy 2.73 gramów czystego złota i w przeliczeniu na srebrne pieniądze wyceniana była na 1 i 1/4 duńskiego talara lub 5 duńskich marek.

W 1618 roku po raz pierwszy spróbowano oprzeć system duński (oparty o markę) o złotą i srebrną koronę (corona danica). W złocie wybito monety o nominale 2, 1 i 1/2 korony, natomiast w srebrze – 1, 1/2, 1/4, 1/8 i 1/16 korony. Obok tego bito jeszcze monety o nominale 4, 2, 1 i 1/2 szylinga. Korona złota zawierała 2.73 gr. czystego złota, natomiast korona srebrna zawierała 32.5 gr. czystego srebra.

W 1625 roku doszło do kolejnej zmiany. Zmniejszono zawartość srebra w srebrnej koronie, upodabniając ją do poprzedniej srebrnej półkorony. Ustalony w 1625 roku system, w którym główną rolę odgrywał talar duński (rigsdaler), a nie korona, utrzymał się, mimo okresowych zmian, do 1813 roku. W okresie tym dochodziło do licznych inflacji, największe z nich to w końcu XVII wieku i w XVIII wieku

Po zniszczeniach na skutek wojen w XIX w. doszło do bankructwa skarbu duńskiego i konieczne było zastąpić stary pieniądz nowym, czego dokonano w 1813 roku. Nowy system oparto na rigsbankdalerze i korona była coraz rzadziej bita a jako główna waluta pojawiła się ponownie dopiero z chwilą utworzenia Skandynawskiej Unii Monetarnej w 1873 roku.

Nowa moneta była w pełni oparta na złocie – przyjęto, że z 1 kg czystego złota będzie się wybijać 2480 koron o próbie 900%.To oznaczało , że nowa korona zawierała 0.4032 gr. czystego złota. Ze złota wybito monety o nominale 10 i 20 koron. Monety 1 i 2 -koronowe wybijano ze srebra.

Po I wojnie światowej system walutowy Unii uległ zaburzeniu. Kryzys gospodarczy z lat 1929-1934 doprowadził do pogorszenia jakości bilonu: monety srebrne zaczęto od wybijać w niklu a przejściowo również w żelazie. Podczas II wojny światowej cały bilon duński wybijano w aluminium i w cynku co w przypadku drobnych monet trwało do 1972 r. Wyższe nominały monet zaczęto stopniowo zastępować monetami z brązu.

Z dniem 1 października 2008 roku została wycofana moneta 25 øre (możliwa wymiana w bankach do dnia 1 października 2011 roku)

Moneta 5 øre z 1941 r.

Moneta 2-koronowa z 1912 r. z okazji wstąpienia na tron duński Chrystiana X

Obecne banknoty duńskie

Nowe banknoty duńskie

 

Informacje ogólne

Ludność: W Danii mieszka 5 433 000 osób. Gęstość zaludnienia wynosi 125 mieszk./km².
Powierzchnia kraju: Powierzchnia Danii wynosi 43 094 km².
Strefa czasowa: GMT +1.00

 

Język duński

Oficjalnym językiem Królestwa Danii jest język duński, który występuje w wielu regionalnych dialektach. Języki mniejszości to turecki oraz niemiecki. Na terytoriach zależnych Danii używane są też języki farerski i grenlandzki. Najpowszechniej znanymi językami obcymi są angielski i niemiecki.

 

Zwroty podstawowe

Cześć.
Hej.

Jak się Pan/Pani miewa?
Hvordan går det?

Dobrze, dziękuję.
Godt, tak.

Jak się Pan/Pani nazywa?
Hvad hedder du?

Nazywam się... .
Jeg hedder....

Miło cię poznać.
Det var rart at møde dig.

Proszę.
Vær så venlig.

Dziękuję.
Tak.

Nie ma za co.
Selv tak.

Tak.
Ja.

Nie.
Nej.

Przepraszam.
Undskyld.

Do widzenia.
Farvel.

 

Nie mówię [dobrze] po duńsku.
Jeg taler ikke [godt] dansk.

Czy mówisz po angielsku?
Taler du engelsk?

Czy jest tu ktoś, kto mówi po angielsku?
Er der nogen her, der taler engelsk?

Pomocy!
Hjælp!

Uwaga!
Pas på!

Dzień dobry.
Godmorgen.

Dobry wieczór.
Godaften.

Dobranoc.
Sov godt.

Nie rozumiem.
Det forstår jeg ikke.

Gdzie jest toaleta?
Hvor er toilettet?

Problemy

Proszę mnie zostawić.
Lad mig være i fred!

Proszę mnie nie dotykać.
Rør mig ikke!

Zadzwonię na policję.
Jeg ringer efter politiet.

Policja!
Politi!

Stać! Złodziej!
Stop tyven!

Potrzebuję pańskiej pomocy.
Jeg har brug for din/jeres hjælp!

Zgubiłem/Zgubiłam się.
Jeg er faret vild.

Zgubiłem torbę.
Jeg har mistet min taske.

Zgubiłem portfel.
Jeg har mistet min tegnebog.

Źle się czuję.
Jeg er syg.

Jestem ranny.
Jeg er kommet til skade.

Potrzebuję lekarza.
Jeg har brug for en læge.

Czy mogę skorzystać z Pańskiego telefonu?
Må jeg låne din telefon?

Liczby

1
en/et

2
to

3
tre

4
fire

5
fem

6
seks

7
syv

8
otte

9
ni

10
ti

11
elleve

12
tolv

13
tretten

14
fjorten

15
femten

16
seksten

17
sytten

18
atten

19
nitten

20
tyve

21
enogtyve

22
toogtyve

23
treogtyve

30
tredieve

40
fyrre

50
halvtreds

60
treds

70
halvfjerds

80
fjerds